Genel sağlık sigortası ( Gss ) borç yapılandırması genel olarak prim borçlarını kapsıyor. Genel sağlık sigortası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60'ıncı maddesine göre genel sağlık sigortalısı sayılanlar için düzenlenmiş olup, genel sağlık sigortalısı sayılmanın ana koşulu, yerleşim yerinin Türkiye Cumhuriyetinde olması olarak belirtiliyor. 01.01.2024 tarihinden itibaren zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasına geçildi. Genel sağlık sigortası kanununda belirtilen şartları karşılayamayan ve bu kanunda listelenmiş, ayrıca GSS kapsamına girmeyen kişiler özel şartlar hariç bu kapsama alınmıyor.
18 yaşını dolduran ve aktif olarak sigortalı olmayan vatandaşları kapsayan bu kanundan yararlanmak isteyen vatandaşların öncelikle bir sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığı ile gelir testi yaptırması gerekiyor. Bu testin sonucuna göre kişinin borçları silinebilir ya da uygun bir şekilde yapılandırılabilir. Ancak gelir testi yaptırmayanların borçları bu kapsam dahilinde en yüksek prim üzerinden hesaplanıyor. Yani bir başka deyişle bu kanundan yararlanmak için gelir testi yaptırmayı avantajlı ve zorunlu kılıyor. Borç yapılandırma şartlarını karşılayanlar peşin ya da 18 aya kadar taksitle ödeme yapabiliyor. Üstelik peşin ödeme yapılmak istendiğinde gecikme zammı gibi alacaklardan da muaf tutulması imkanı sunuluyor.
Sosyal güvenlik kurumuna olan borçlar için, 6736 Sayılı kanun ile işveren borçlarına yapılandırma (ödeme kolaylığı) getirilmiş durumda. İşverenler talepte bulunmaları durumunda yapılandırma başvurularını internet aracılığı ile "E-SGK" portalından ya da doğrudan kuruma giderek yapabiliyor. Sosyal Güvenlik Merkezleri tarafından bir plan oluşturulduktan sonra ödeme planını yine internet üzerinden temin edebiliyor. Eğer internet üzerinden başvuru yapılmışsa, ödeme planı ayrıca adresinize de gönderiyor. Bu kanun borç yapılandırması içeriği olarak işveren prim borçlarını kapsıyor. Unutulmamalıdır ki her iş yeri için ayrı ayrı başvuru yapılacaktır. İdari para cezaları, bina inşaatı ve ihaleli işlere ait prim borçları da bu kanun kapsamında. Borç yapılandırması yapan işverenler için hakkında başlatılan haciz kararları da durduruluyor. Yine yapılandırma kapsamında peşin ya da 6,9,12,18 ay gibi ödeme imkanları da bulunuyor. Üstelik taksitlerin iki ayda bir olması da ekstra bir kolaylık sağlıyor.
Genel olarak bakıldığında GSS ve SGK borçlarının yapılandırılmasına dair bir fırsat sunulmuş durumda. SGK ve GSS borç yapılandırması farkları sadece işveren ve çalışan farklılığı gibi görünüyor. SGK borç yapılandırması İşveren ve iş yerine ait prim borçlarını kapsamaktayken, GSS borç yapılandırması ise 18 yaşını doldurmuş, aktif sigortalı olmayan ancak prim borcu olan kişileri kapsıyor.